Node.js Nedir? Nasıl Çalışır?

  • 9
  • (1)
  • (5)
  • 19 Oca 2025

Node.js, Chrome'un V8 JavaScript motoru üzerine inşa edilmiş, hızlı ve ölçeklenebilir web uygulamaları geliştirmek için kullanılan açık kaynaklı bir çalışma ortamıdır. JavaScript'in yalnızca tarayıcı tarafında değil, sunucu tarafında da çalışmasını sağlayarak geliştiricilere tek bir dilde (JavaScript) hem istemci hem de sunucu kodlarını yazma imkanı sunar.

Node.js, geleneksel sunucu tarafı teknolojilerinden farklı olarak olay güdümlü (event-driven) ve asenkron yapısıyla bilinir. Bu sayede, yüksek trafikli ve performans gerektiren uygulamalarda etkin bir çözüm sunar.

Node.js'in Temel Özellikleri

Asenkron ve Olay Güdümlü Yapı

Node.js, olay güdümlü bir model kullanarak eşzamanlı işlemler yerine, asenkron çalışmayı benimser. Bu özellik sayesinde sistem kaynakları daha verimli kullanılır.

Tek İş Parçacığı (Single-Threaded) Model

Node.js, tek bir iş parçacığı kullanarak tüm işlemleri yönetir. Ancak, olay döngüsü (event loop) ve non-blocking I/O sayesinde yüksek verimlilik sağlar.

V8 JavaScript Motoru

Google Chrome'un güçlü V8 motoru sayesinde Javascript kodlarını yüksek hızda çalıştırır.

Zengin Paket Ekosistemi

NPM (Node Package Manager) ile binlerce hazır modül ve kütüphane kullanıma sunulmuştur, bu da geliştiricilerin işini kolaylaştırır.

Platform Bağımsızlığı

Windows, macOS ve Linux gibi farklı platformlarda sorunsuz çalışır.

Node.js Nasıl Çalışır?

Node.js'in çalışma prensibi, asenkron olay döngüsüne dayanmaktadır. Bu döngü sayesinde I/O işlemleri (dosya okuma, veritabanı sorguları, API istekleri) ana iş parçacığını engellemeden çalışır.

Node.js'in çalışma adımlarını aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:

  • Kullanıcı bir HTTP isteği (örneğin bir web sitesini açma) gönderir.
  • Node.js bu isteği alır ve non-blocking I/O özellikleri sayesinde işlenmek üzere kuyruğa alır.
  • Yoğun işlem gerektiren görevler (veritabanı işlemleri, dosya okuma/yazma) iş parçacığı havuzuna yönlendirilir.
  • İşlem tamamlandığında ilgili geri çağrım (callback) fonksiyonu çalıştırılarak sonuç kullanıcıya iletilir.

Node.js Kurulumu

Node.js'i kullanmaya başlamak için öncelikle resmi web sitesinden (nodejs.org) uygun sürümü indirip kurulumu gerçekleştirebilirsiniz. Kurulum tamamlandıktan sonra aşağıdaki komutlarla kontrol edebilirsiniz:


node -v  # Node.js versiyonunu kontrol eder
npm -v   # NPM'in yüklü olup olmadığını kontrol eder

Daha detaylı kurulum bilgileri için Node.js Kurulumu ve İlk Proje başlıklı yazıya göz atabilirsiniz.

Basit Bir Node.js Örneği

Aşağıdaki kod ile basit bir HTTP sunucusu oluşturabilirsiniz:


const http = require('http');

const server = http.createServer((req, res) => {
  res.writeHead(200, {'Content-Type': 'text/plain'});
  res.end('Node.js deneme!');
});

server.listen(3000, () => {
  console.log('Sunucu 3000 portunda çalışıyor');
});

Bu kod, 3000 numaralı portta çalışan bir web sunucusu oluşturur ve "Node.js deneme!" yanıtını getirir. http://localhost:3000/ linki ile çalıştırmanız gerekir.

Node.js'in sunduğu avantajlar sayesinde modern web geliştirme süreçlerinde sıkça tercih edilen bir teknoloji haline gelmiştir. Tek dilde (Javascript) geliştirme yapma imkanı ve geniş ekosistemi ile hızlı uygulamalar geliştirmek mümkündür.

İlişkili İçerikler

Node.js, JavaScript'i sunucu tarafında çalıştıran, ölçeklenebilir ve yüksek performanslı uygulamalar geliştirmek için kullanılan açık kaynaklı bir teknolojidir.

Node.js'in yerleşik http modülü sayesinde, ekstra bir kütüphane gerektirmeden basit ve güçlü bir web sunucusu oluşturabilirsiniz.

Paylaşın
Etiket Bulutu